 |
| Trump phát biểu trong cuộc họp với các giám đốc điều hành chăm sóc sức khỏe vào thứ ba. Photograph: Doug Mills//Bloomberg via Getty Images |
By Ed Pilkington and Dominic Rushe in New York - Dịch từ The Guardian
Vào tối thứ Năm, Donald Trump đứng tại bục phát biểu trong phòng họp báo của Nhà Trắng và tuyên bố rằng ông đang lãnh đạo nước Mỹ trong một "trận chiến lịch sử chống lại kẻ thù vô hình," mà có nghĩa là "sự huy động quốc gia lớn nhất kể từ sau chiến tranh thế giới thứ hai."
Ấm lòng với chủ đề của mình, tổng thống Mỹ cho biết nước này đã sẵn sàng chuyển sang giai đoạn tiếp theo trong cuộc chiến chống lại coronavirus. Đã đến lúc, ông nói, "hãy mở ra. Nước Mỹ muốn mở cửa và người Mỹ muốn mở cửa."
Hé lộ những hướng dẫn mới về việc nới lỏng việc đóng cửa, ông đã cam kết rằng chính quyền của ông "đang mở cửa lại dựa trên cơ sở khoa học." Ông nói thêm: "Chúng ta đang bắt đầu lại cuộc sống, chúng ta đang bắt đầu trẻ hóa nền kinh tế một lần nữa, theo cách an toàn, có cấu trúc và rất có trách nhiệm."
Vượt qua giới hạn riêng biệt của Nhà Trắng, cách giải thích khác nhau về các sự kiện đang gom lại theo nhóm có ảnh hưởng khác nhau. Vào ngày mà Hoa Kỳ chịu tỷ lệ tử vong cao nhất từ Covid-19, với tổng số hơn 680.000 trường hợp được xác nhận và 34.000 trường hợp tử vong, các chuyên gia y tế công cộng đang xem xét các hướng dẫn mới của tổng thống và đưa ra kết luận khá khác nhau.
"Đây không phải là một kế hoạch, nó chỉ là một PowerPoint mà thôi," Ron Klain đã nói trên Twitter. Klain, chuyên gia Ebola của chính phủ Hoa Kỳ, trong cuộc khủng hoảng sức khỏe gần đây với vai trò đánh giá Nhà Trắng vào năm 2014, cho biết các đề xuất này "không có điều khoản nào để tăng cường kiểm tra, không có tiêu chuẩn về mức độ bệnh trước khi mở cửa, không có biện pháp bảo vệ cho người lao động hay khách hàng."
 |
| Y tá Theresa Malijan thực hiện xét nghiệm coronavirus cho bệnh nhân tại địa điểm xét nghiệm lái xe tại Đại học Washington ở Seattle. Ảnh: David Ryder / Reuters |
Giờ đây, Mỹ đang dự tính chuyển sang giai đoạn thứ hai của cuộc khủng hoảng - dự kiến mở cửa nền kinh tế - các nhà khoa học và các quan chức y tế công cộng đồng ý ba trụ cột cần được đưa vào để quản lý quá trình chuyển đổi một cách an toàn. Đó là: xét nghiệm hàng loạt để xác định những người bị nhiễm bệnh, truy tìm tiếp xúc để cách ly những người có thể đã nhiễm Covid-19 từ họ và thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE) để bảo vệ nhân viên y tế tuyến đầu khỏi mọi rủi ro.
Sự đồng thanh lên tiếng của các chuyên gia cũng đã bắt đầu được lắng nghe, cảnh báo rằng ba trụ cột thiết yếu vẫn còn trong tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng trên khắp Hoa Kỳ. Chưa đầy một tháng sau bài báo của The Guardian về việc bỏ lỡ sáu tuần, sự thật phủ phàm cho thấy rằng, đất nước này đang hướng tới một thất bại lớn thứ hai về quản trị dưới thời Trump, thậm chí, lần này với quy mô còn lớn hơn.
Trừ khi khả năng kiểm tra được tăng cường đáng kể và một đội ngũ nhân viên y tế khổng lồ được tập hợp để truy tìm các tiếp xúc của những người bị nhiễm bệnh - ngay bây giờ - hậu quả có thể tàn phá.
 |
| Jared Kushner, ngồi giữa, nhìn kỹ khi Trump họp với các giám đốc điều hành chăm sóc sức khỏe. Ảnh: Doug Mills / Getty Images |
Frieden, người hiện đang đứng đầu sáng kiến y tế toàn cầu Resolve to Save Lives, đã nói với tờ Guardian trong một cuộc phỏng vấn được thực hiện ngay trước khi Trump công bố các hướng dẫn mở cửa mới một cách lãng phí thời gian. Sự khẳng định sai lạc của chính phủ liên bang vào tháng Hai rằng, lệnh cấm du lịch Trung Quốc là đủ để khiến virus biến mất, đã để "mất vài tuần quý giá," trong việc xử trí làn sóng coronavirus đầu tiên.
Chúng ta đã lãng phí tháng Hai và tôi lo lắng rằng chúng ta cũng sắp lãng phí tháng Tư - Jeremy Konyndyk, nhân vật chủ chốt trong cuộc chiến EbolaBây giờ, khi Hoa Kỳ dự tính mở cửa trở lại, Frieden nói rằng, ông sợ một màn trình diễn lặp lại sắp xảy ra.
"Tôi sợ có một niềm tin sai lầm tương tự rằng, việc trú ẩn tại chỗ (sheltering in place) sẽ khiến virus này biến mất, sau đó chúng ta có thể chọn một ngày và tất cả chúng ta xuất hiện trở lại. Nó không phải là kỳ hạn, mà còn về dữ liệu và xây dựng một phản ứng ở quy mô quốc gia."
Trong một loạt các tweet phản ứng với các hướng dẫn mới của Nhà Trắng, Konyndyk lặp lại sự lo lắng cho nhiều tuần đã bị mất. Ông nói rằng chính quyền của ông Trump đã "lãng phí tháng Hai, và hướng dẫn của Nhà Trắng về việc 'mở cửa' khiến tôi lo lắng rằng, chúng ta cũng sẽ lãng phí tháng Tư."
Konyndyk nói rằng, đối với các tiểu bang mở cửa trở lại trước khi họ sẵn sàng, "sẽ là một thảm họa. Không có cái nhìn tường tận để nói rằng, chúng ta cần thêm xét nghiệm, truy tìm, PPE [thiết bị bảo vệ cho nhân viên y tế] - nó đã là rõ ràng cho một tháng rưỡi rồi. Nhưng mỗi người đều phải đối mặt với những vướng mắc lớn, và tư liệu không thừa nhận chúng, ít đề xuất cách giải quyết chúng."
Trump, đưa ra các hướng dẫn mở cửa mới vào thứ Năm, nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ đang ở trong "tình trạng tuyệt vời" của xét nghiệm. "Chúng ta có những xét nghiệm tuyệt vời. Chúng ta đã thực hiện nhiều xét nghiệm hơn bất kỳ nước nào trên thế giới, cho đến bây giờ."
Trump nói rằng chúng ta có xét nghiệm tốt nhất, nhưng Hoa Kỳ nằm trong phần trăm cuối cùng của xét nghiệm dành cho dân số của nó - Michael Greenberger, Đại học MarylandHoa Kỳ cho đến nay đã xét nghiệm khoảng 3,3 triệu người, khoảng 1% dân số. Bình quân đầu người, đó là nhỏ so với một số quốc gia bao gồm Đức và Hàn Quốc. Iceland đã xét nghiệm người dân với tỷ lệ gấp 10 lần Mỹ.
"Xét nghiệm là một thất bại thừa thải," Michael Greenberger, giám đốc Trung tâm Y tế và An ninh Nội địa của Đại học Maryland cho biết. "Trump nói rằng chúng ta có xét nghiệm tốt nhất, nhưng Hoa Kỳ nằm trong phần trăm cuối cùng của các xét nghiệm được thực hiện trên dân số của nó."
Không một tiểu bang nào trong số 50 tiểu bang hiện đang ở tư thế để thực hiện theo dõi các trường hợp nhiễm Covid-19 ở quy mô cần thiết, bất cứ điều gì Trump nói về sự sẵn sàng của họ để mở cửa lại. Nhiều tiểu bang, bao gồm tiểu bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất, New York, vẫn đang gặp phải tình trạng thiếu xét nghiệm, 12 tuần sau khi trường hợp đầu tiên ở Mỹ được ghi nhận.
 |
| Mọi người được kiểm tra tại một địa điểm xét nghiệm coronavirus mới được thiết lập ở Brooklyn. Ảnh: Justin Lane / EPA |
Xét nghiệm hàng ngày đã dàn trải ra và hiện đang dao động khoảng 150.000 xét nghiệm mỗi ngày - thấp hơn nhiều so với mức cần thiết để phát hiện và khoanh vùng các ổ dịch, khi nền kinh tế mở cửa trở lại. Đáng báo động nhất, số lượng xét nghiệm được thực hiện bởi các phòng thí nghiệm thương mại đã thực sự giảm mạnh trong những ngày gần đây, do sự thiếu hụt trong các mẫu xét nghiệm, khiến các phòng thí nghiệm trong tình trạng nhàn rỗi.
Tại cuộc họp báo tại Nhà Trắng, Trump đã nhấn mạnh rằng hiện tượng các phòng thí nghiệm nhàn rỗi là một "điều tuyệt vời", một dấu hiệu cho thấy các tiểu bang đang tìm các giải pháp cục bộ và một "sự khẳng định rằng xét nghiệm đang tăng lên ở tốc độ lịch sử."
Tất cả những trở ngại này đã đặt Mỹ vào thế phòng thủ (on the back foot), khi nó tìm cách giành kỳ tích, với nhiều đe doạ, cho việc trở lại làm việc, mà không phải chịu rủi ro gia tăng trở lại việc lây bệnh.
Anita Cicero cho biết, "chúng ta đã có những trường hợp lây nhiễm cộng đồng mà không bị phát hiện trong vài tuần qua, và do bởi sự chậm trễ trong hồ sơ xét nghiệm, chúng ta không bao giờ có cơ hội đứng đầu trong việc xét nghiệm." Bà là đồng tác giả của một trong những kế hoạch khoa học đáng tin cậy để Hoa Kỳ mở cửa trở lại, được đưa ra bởi một nhóm từ Trung tâm An ninh Y tế tại Đại học Johns Hopkins.
"Điều đó có nghĩa là nó sẽ đòi hỏi xét nghiệm ở khắp nơi nhiều hơn nữa," bà nói.
Ước tính khác nhau về số lượng cần xét nghiệm, nhưng tất cả ước tính đều lớn hơn một cách thực chất so với dự phòng hiện tại. Ngay cả với mục tiêu thấp hơn, như cựu ủy viên của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ Scott Gottlieb đưa ra, khoảng từ 2 đến 3 triệu xét nghiệm mỗi ngày được khuyến nghị - lên tới gấp ba lần mức hiện tại.
Trung tâm Đạo đức Harvard Safra cho rằng đó là quá ít. Nó đòi hỏi hàng chục triệu xét nghiệm mỗi ngày, vượt quá khả năng hiện có.
Các tiểu bang không phải là các ốc đảo. Biên giới của chúng không bị đóng cửa - Anita Cicero, Đại học Johns HopkinsNhư kế hoạch Johns Hopkins cho thấy rõ, xét nghiệm chẩn đoán chỉ là khởi đầu. Nó phải được kết hợp với công việc dò tìm không ngừng, được gọi là "theo dõi tiếp xúc", để tìm ra bất cứ ai đã tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh và những người có thể cần phải được cách ly, để ngăn chặn vi-rút lây lan trở lại.
Kế hoạch Johns Hopkins dự tính một đội quân 100.000 người theo dõi tiếp xúc trên toàn quốc. "Điều đó nghe có vẻ ngoạn mục, nhưng nó hợp lý và có thể là một ước tính thấp," ông Cicero nói, chỉ ra rằng ở Vũ Hán, Trung Quốc, chính quyền đã sử dụng một lực lượng làm việc gấp ba lần số lượng này tính theo đầu người.
Cũng vậy, với việc theo dõi tiếp xúc, không có dấu hiệu nào cho thấy Trump nhận ra sự khẩn cấp tại thời điểm này. Frieden nói với The Guardian rằng nhiều tiểu bang đã phải vật lộn để tăng cường theo dõi tiếp xúc đến mức độ sẽ hỗ trợ mở cửa trở lại. Các cơ quan y tế bị choáng ngợp, và vài nơi có "rắc rối ngay cả khi chỉ cần nghĩ đến quy mô hoạt động mà họ sẽ cần đến," ông nói.
Donald Trump: 'Khi ai đó là tổng thống Hoa Kỳ, quyền hành là tuyệt đối' - video
Đối mặt với lỗ hổng rộng lớn giữa nhu cầu xét nghiệm và theo dõi tiếp xúc trên toàn quốc và nguồn cung không đủ, Trump đã lật kèo quan điểm của ông ta. Ông ta bắt đầu bằng cách khăng khăng rằng ông ta có "quyền hành tuyệt đối" hơn các tiểu bang trong việc quyết định khi nào mở cửa trở lại, một thái độ bị nhiều người tố cáo là giống như vua và chống Mỹ.
Vào thứ Năm, ông ta chấp nhận thay đổi ý và chuyền sự lỡ lời đó cho 50 tiểu bang. "Các ông sẽ phát động những mệnh lệnh của chính các ông," ông ta nói với các thống đốc qua một cuộc gọi vào thứ Năm.
Việc Trump đột ngột trút ngánh nặng trách nhiệm liên bang cho 50 tiểu bang đã đặt ra câu hỏi về động cơ của ông. Các quan chức cấp cao hiện tại và trước đây trong chính quyền Trump nói với tờ The Washington Post rằng, ông muốn "bảo vệ bản thân khỏi sự đổ lỗi nếu có những đợt bùng phát mới sau khi các tiểu bang mở cửa trở lại."
 |
| Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ vào lúc hoàng hôn ở Washington. Trump đã tìm cách trút gánh nặng trách nhiệm liên bang lên các tiểu bang. Ảnh: Al Drago / Bloomberg qua Getty Images |
Trump đã cố gắng bán rẻ ý tưởng về trách nhiệm đang chuyển giao, bằng cách trình bày tầm nhìn về nước Mỹ như một "trò chơi thú vị". Ông nói: "Tôi gọi đó là một câu đố hay. Quí vị có 50 miếng. Tất cả đều rất khác nhau. Nhưng khi nó thực hiện... một bức tranh rất đẹp."
"Trò chơi thú vị" có thể là một khái niệm hấp dẫn đối với người đương nhiệm của Phòng Bầu dục trong năm bầu cử. Nhưng, nó thích hợp một cách khó chịu với một loại virus rất dễ lây lan, tương đối nguy hiểm và loại bỏ ranh giới tiểu bang.
Trump công bố các hướng dẫn để dỡ bỏ đóng cửa, nhưng làm theo các thống đốc tiểu bang - video
"Các tiểu bang không phải là các ốc đảo, biên giới không bị đóng cửa và xung quanh không có nước," Cicero nói. "Vì vậy, đây sẽ là một con đường gập ghềnh ở phía trước trong việc quản lý virus."
Các tiểu bang vẫn đang mang trong mình nó sự lây nhiễm, chẳng hạn như New York, sẽ cảm thấy khó chấp nhận ý tưởng rằng, sự ba hoa khoác lác đó dừng lại với họ, trong một xứ sở có chính phủ quốc gia hùng mạnh nhất trên Trái đất. Thống đốc New York, Andrew Cuomo, đã nhiều lần kêu gọi chính quyền Trump làm nhiều hơn để giúp đỡ.
"Tôi hiểu rằng chính phủ liên bang không mặn mà gì để dính líu trong xét nghiệm. Nhưng thực tế rõ ràng ở đây, chúng ta phải làm điều đó trong mối quan hệ đối tác," ông nói hôm thứ Năm.
Vào lúc Trump tuỳ ý sử dụng sức mạnh ghê gớm thời chiến của Đạo luật Sản xuất Quốc phòng, cho phép chính quyền ra lệnh cho các tập đoàn chuyển nỗ lực của họ qua việc chiến đấu chống Covid-19. Cho đến nay, tổng thống đã triển khai khả năng này một cách sơ sài.
Lúc này, tôi cảm thấy cảm động và tan nát bởi những gì đang xảy ra ở New York - Tom Frieden, cựu trưởng CDCTổng thống cho biết có 29 bang đang ở trong "tình trạng cực kỳ tốt" và có thể sớm mở cửa trở lại, "đúng hơn là ngày mai". Ông từ chối nêu tên các tiểu bang này, mặc dù có thông tin rằng, vài thống đốc Cộng hòa đang cố gắng nới lỏng sự đóng cửa.
Florida, Texas, Alabama và Mississippi đứng đầu bảng, theo Axios. Florida bắt đầu mở lại các bãi biển vào thứ Sáu, một động thái gây tranh cãi cho rằng việc đóng cửa muộn các bãi biển trong kỳ nghỉ xuân đã giúp Covid-19 lan rộng khắp nước Mỹ.
Sự nguy hiểm của cách tiếp cận "trò chơi thú vị" của Trump được minh họa bởi thành phố New York, nơi mà số người chết thật đau lòng. Số lượng tử vong do Covid-19 trong thành phố hiện ở mức hơn 11.000 - nhiều hơn gấp đôi so với số tử vong bình thường hàng tháng từ tất cả các nguyên nhân khác.
 |
| Những người đeo khẩu trang bảo vệ đi bộ ở Brooklyn. Ảnh: Stephanie Keith / Getty Images |
Khoảng 10.000 người New York mỗi ngày hiện đang được xét nghiệm coronavirus. Mark Levine, chủ tịch ủy ban y tế của Hội đồng thành phố New York, nói với tờ Guardian rằng, tần suất cần phải tăng lên gấp 20 lần để thành phố có cơ hội chiến đấu cho việc mở cửa trở lại.
Tuy nhiên, ngay cả bây giờ New York chỉ còn vài ngày nữa là hết bộ dụng cụ xét nghiệm.
Levine cho biết, ông lo lắng rằng khoảng thời gian thuận lợi cho hành động liên bang đang nhanh chóng đóng lại. "Trump có thẩm quyền ra lệnh cho các nhà sản xuất trang bị lại, để sản xuất bộ dụng cụ xét nghiệm. Trừ khi Nhà Trắng ban hành lệnh ngay lập tức, nếu không chúng ta sắp hết thời gian."
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét