 |
| From CNN |
Chứng mất trí nhớ thùy trán (Frontotemporal) tấn công sớm, điển hình là ở độ tuổi từ 50, đôi khi trẻ hơn ở độ tuổi 45. Không giống như Alzheimer, nó không ảnh hưởng đến trí nhớ, thay vào đó nó tấn công các phần của não kiểm soát suy nghĩ, lý luận và cảm xúc.
Triệu chứng đầu tiên hầu như là mất sự quan tâm tới cuộc sống và hạnh phúc của người khác. Một người có thể phớt lờ cảm xúc của vợ/chồng hoặc con cái, thất vọng một cách khó hiểu và nói hoặc làm những điều không phù hợp - chẳng hạn như cười cợt trong một đám tang.
Thậm chí tệ hơn, họ hầu như không biết họ đã thay đổi.
Nhà nghiên cứu thần kinh Kaitlin Casaletto, trợ lý giáo sư tại Trung tâm Ký ức và Lão hóa tại Đại học California, San Francisco cho biết: "Đó là một căn bệnh khá tàn khốc, ảnh hưởng đến con người trong thời kỳ đẹp nhất trong cuộc đời của họ. Điều này đặc biệt khó khăn đối với các thành viên trong gia đình, những người có thể nhìn thấy những thay đổi của người thân của họ, trong khi những người này lại thường không thể nhìn thấy."
Triệu chứng đầu tiên hầu như là mất sự quan tâm tới cuộc sống và hạnh phúc của người khác. Một người có thể phớt lờ cảm xúc của vợ/chồng hoặc con cái, thất vọng một cách khó hiểu và nói hoặc làm những điều không phù hợp - chẳng hạn như cười cợt trong một đám tang.
Thậm chí tệ hơn, họ hầu như không biết họ đã thay đổi.
Nhà nghiên cứu thần kinh Kaitlin Casaletto, trợ lý giáo sư tại Trung tâm Ký ức và Lão hóa tại Đại học California, San Francisco cho biết: "Đó là một căn bệnh khá tàn khốc, ảnh hưởng đến con người trong thời kỳ đẹp nhất trong cuộc đời của họ. Điều này đặc biệt khó khăn đối với các thành viên trong gia đình, những người có thể nhìn thấy những thay đổi của người thân của họ, trong khi những người này lại thường không thể nhìn thấy."
Khoa học đã và đang gắn sức cung cấp các can thiệp để giúp đỡ những bệnh nhân này. Bây giờ, một nghiên cứu mới được công bố hôm thứ Tư cho thấy, thay đổi lối sống có thể giúp làm chậm quá trình phát triển bệnh.
Casaletto và các đồng nghiệp của bà đã theo dõi các mức độ hoạt động của 105 người, với dạng bệnh di truyền, nghiên cứu ban đầu thực hiện chỉ với con số như vậy. Họ phát hiện những người được xếp hạng cao nhất về mức độ hoạt động tinh thần và thể chất, đã làm chậm sự suy sụp chức năng từ căn bệnh của họ xuống một nửa.
"Đây là một nghiên cứu cực kỳ quan trọng, cung cấp bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thấy các yếu tố về lối sống có thể tác động tích cực đến sức khỏe não bộ, không chỉ đối với bệnh Alzheimer, mà cả chứng mất trí nhớ thùy trán", bác sĩ thần kinh Richard Isaacson, giám đốc Phòng khám Alzheimer's Prevention tại Weill Cornell Medicine cho biết.
"Nghiên cứu này thậm chí còn tác động mạnh hơn ở chỗ, bệnh nhân có một gen chắc chắn gây ra chứng mất trí nhớ, nhưng họ vẫn có thể tác động đến sự suy giảm nhận thức hơn 55%", Isaacson nói.
"Đó là một kết quả đáng chú ý để xem xét sớm," Casaletto nói. "Nếu đây là một loại thuốc, chúng tôi sẽ đưa nó cho tất cả các bệnh nhân của chúng tôi."
Một căn bệnh tàn khốc
Ước tính 50.000 đến 60.000 người Mỹ sống chung với FTD (frontotemporal dementia) hoặc chứng mất trí nhớ thùy trán, Casaletto nói. Khoảng 30% của tất cả các trường hợp là do di truyền. Trong khi so sánh, chỉ có khoảng 1% trường hợp mắc bệnh Alzheimer được chuyển qua từ một gen trong gia đình, bà nói.
Trong dạng phổ biến nhất của FTD, được gọi là "biến thể hành vi" (behavioral variant), các bộ phận hành vi (vùng trán) và cảm xúc (thái dương) của não bị ảnh hưởng, do đó ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc của một người.
"Sự kết nối giữa hai phần này là cực kỳ quan trọng", Casaletto nói. "Vì vậy, nếu bạn nghĩ về thùy trán là trung tâm kiểm soát ức chế bắt đầu-ngừng, với thùy thái dương chịu trách nhiệm về sự cảm thông và tức giận, bạn có thể tưởng tượng rằng khi những nơi đó bắt đầu thoái hóa thì người ta có thể trở nên mất kiểm soát đến mức nào."
Trong hai biến thể khác, bệnh này tấn công các vùng của thùy trán, chịu trách nhiệm nhớ tên các vật thể và phát âm các từ, dẫn đến khó khăn trong việc đọc, viết và nói.
Khi bệnh tiến triển, người bệnh gặp khó khăn trong việc tập trung, lập kế hoạch, đưa ra các quyết định và hiểu các cuộc hội thoại. Họ bắt đầu ăn quá nhiều, hoặc quên tắm rửa. Họ có thể trở thành những người bị ép buộc mua hàng, ăn cắp từ hàng xóm hoặc lục lọi thùng rác, thậm chí là ăn cắp hàng hoá tại các cửa hàng. Đôi khi, người bệnh bắt đầu đi chậm hơn, thể hiện sức mạnh cơ bắp ít hơn và khó nuốt.
Không có cách chữa, và ít có môn khoa học nào có thể điều trị. Thuốc chống trầm cảm được gọi là chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc, có thể giúp giảm bớt sự kích động, lo âu và thờ ơ. Tuổi thọ sau khi chẩn đoán phát hiện bệnh chỉ là 6 đến 10 năm.
Vai trò của hoạt động thể chất và tinh thần
Nghiên cứu đang thực hiện ở bệnh Alzheimer cho thấy các yếu tố về lối sống như, ngủ đủ giấc, chế độ ăn uống lành mạnh và các bài tập thể chất và tinh thần có thể cải thiện sức khỏe của não. Trên thực tế, một nghiên cứu gần đây về bệnh Alzheimer đã phát hiện ra các biện pháp can thiệp lối sống cá nhân không chỉ ngăn chặn sự suy giảm nhận thức ở những người có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, mà còn thực sự tăng trí nhớ và kỹ năng tư duy trong vòng 18 tháng.
Nhưng không ai từng nghiên cứu những can thiệp đó trong chứng mất trí nhớ thuỳ trán.
"Có sự biến đổi đáng kinh ngạc trong FTD, ngay cả trong số những người có cùng đột biến gen gây ra bệnh. Một số người mau phục hồi hơn những người khác vì những lý do mà chúng ta vẫn không hiểu," Casaletto nói. Nghiên cứu này được thiết kế để khám phá vai trò của lối sống trong những khác biệt đó.
Trong nghiên cứu, những người bị FTD hầu hết không có triệu chứng bệnh hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ, ở giai đoạn đầu. Những người chăm sóc được yêu cầu đánh giá hoạt động nhận thức và thể chất của người thân của họ trong nhiều năm. Loại hoạt động thể chất không quan trọng - nó có thể là đi bộ, chạy bộ, thậm chí làm việc nhà thường xuyên hoặc việc vặt ngoài sân nhà.
"Các nghiên cứu cho thấy thậm chí đi bộ có liên quan đến kết quả nhận thức tốt hơn", Casaletto nói. "Dường như mọi sự vận động đều có giá trị."
Một lối sống năng động dựa trên nhận thức được định nghĩa là đọc, viết, đi đến buổi hòa nhạc, giao tiếp xã hội, chơi trò chơi, tìm lời giải câu đố và các sở thích, bà nói, bất cứ điều gì thách thức não bộ.
MRI ghi nhận mức độ bệnh trong não khi bắt đầu nghiên cứu; Những người tham gia được kiểm tra tư duy và trí nhớ và sau đó kiểm tra lại hàng năm. Kết quả sau hai năm thật đáng ngạc nhiên: Mặc dù có sự thoái hóa tế bào não đang diễn tiến sau khi quét, những người mà đạt 25% hàng đầu trong số các hoạt động thể chất hoặc tinh thần, có thành tích gấp hai lần trong các bài kiểm tra nhận thức so với những người trong 5% hoạt động thấp nhất.
"Kết quả của chúng tôi cho thấy rằng ngay cả những người có khuynh hướng di truyền đối với FTD vẫn có thể thực hiện các hành động để tăng cơ hội sống lâu dài và hiệu quả," Casaletto nói. "Số phận của họ không thể không thay đổi."
Nghiên cứu sẽ tiếp tục và các nhà nghiên cứu có kế hoạch trang bị thêm cho những người tham gia theo dõi hoạt động để hiểu rõ hơn về loại hoạt động thể chất nào có thể có lợi nhất. Họ cũng có kế hoạch đưa ra các yếu tố khác có thể có liên quan; tại thời điểm này, kết quả chỉ là một mối tương quan.
Mặc dù có các hạn chế, đóng góp cho nghiên cứu nhỏ nhưng đang phát triển, nó nên là một hồi chuông cảnh tỉnh cho bất kỳ ai phải đối mặt với chẩn đoán sa sút trí tuệ, Isaacson nói.
"Điều cần thiết là những người có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ và các bác sĩ của họ phải thay đổi suy nghĩ thoát khỏi, 'Không có gì chúng ta có thể làm'", Isaacson nói. "Những người có nguy cơ nên cảm thấy được trao quyền và hy vọng rằng họ có thể kiểm soát ở một mức độ nào đó sức khỏe não bộ của họ."
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét