Nhiều người nghĩ Việt Nam không kiện Trung Quốc (và thắng kiện như Philippines), lý do hoặc là hèn (theo lề trái) hoặc là để giữ hòa bình và ổn định trong khu vực (theo lề phải). Thực ra nghĩ thế cũng không sai nhưng mà chưa hết nhẽ vì đã bỏ qua một lý do quan trọng: yêu sách chủ quyền của Việt Nam.
Cứ nhìn trong bản đồ thì rõ là lãnh thổ biển mà Việt Nam yêu sách nó to cũng chẳng kém gì Trung Quốc. Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền với toàn bộ quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa như Trung Quốc và, cùng với nó, là biển và tài nguyên xung quanh. Điểm khác biệt là Việt Nam không cho tàu hải cảnh và tàu chiến đi qua đi lại, không khuyến khích ngư dân tàn phá nguồn lợi thủy sản, cũng không đem cát ra phá san hô xây đảo, tóm lại là không khiêu khích và hiếu chiến như Trung Quốc. Các biện pháp của Việt Nam nhìn chung là kiềm chế và hòa bình.
Nhưng Tòa trọng tài thường trực không phải là một diễn đàn chính trị, nó là một cơ quan tài phán. Nói chung, Tòa không xét xử trên cơ sở anh chơi bẩn ra sao mà xem anh có căn cứ pháp lý đến đâu. Khi Philippines kiện, họ chỉ dựa vào cơ sở thềm lục địa của họ chứ không căn cứ trên mấy cái đảo san hô. Ví dụ họ yêu cầu tòa tuyên bố bãi cạn Scarborough không có giá trị gì hết trong việc yêu sách 12 hải lý hay 200 hải lý. Tòa trọng tài, trong phán quyết của mình, cũng tuyên bố là nhiều đảo (không phải tất cả) thuộc quần đảo Trường Sa không có khả năng tự túc để được đòi vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý, còn những đá bị chìm dưới thủy triều (có thể bao gồm cả mấy cái nhà giàn Việt Nam xây) thì 12 hải lý cũng chẳng được.
Nói thế để thấy rằng, nếu Việt Nam kiện Trung Quốc ra Tòa trọng tài thì khả năng là chỉ thắng kiện đối với lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế từ đất liền trở ra và một vài đảo lớn ở Trường Sa. Ngược lại, tòa có thể tuyên bố yêu sách trên biển của Việt Nam tại phần lớn khu vực Hoàng Sa và Trường Sa là không có giá trị pháp lý, cũng như các yêu sách của Trung Quốc. Một phán quyết như vậy, cứ cho là chiến thắng trước Trung Quốc, thì cũng là thất bại với Việt Nam - một tình thế lose-lose: công bằng về luật pháp quốc tế nhưng thảm họa về chính trị. Thử bảo dân Việt Nam là các vị không có chủ quyền và đặc quyền kinh tế gì hết ở Hoàng Sa, Trường Sa xem.
Kết cục, việc tốt nhất Việt Nam có thể làm có vẻ như là việc Việt Nam đang làm: tọa sơn quan hổ đấu, để người khác đánh trận hộ mình. Đằng nào Trung Quốc cũng mất mặt, tình thế cũng chẳng thay đổi, và ta thì không thiệt gì. Hèn thì hèn thật, nhưng cái khôn lỏi cũng có giá trị của nó.
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét